سرودخوان انقلاب

نگاهی به آسمان

نقطه کور روایت

با همه خرده روایت های جذاب که گاهی کاملاً شخصی هستند، بازهم نقطه ابهامی در رابطه با محور اصلی روایت برای مخاطب باقی می ماند. مخاطب با این پرسش روبرو است که راوی اطلاعات تخصصی درباره موسیقی را از کجا و چه زمانی کسب کرده است. چیزی که از قلم افتاده و نبود آن روایت را ناقص کرده است. این نقطه ضعف وقتی مشهود می شود که شاهنگیان بصورت تخصصی وارد حوزه موسیقی در صدا و سیما می شود و کار تخصصی می کند و اتفاقاً مخاطب از نوع روایت ها درمی یابد که او در حوزه موسیقی فراتر از ذوق سررشته دارد. 

روایت انقلاب از نزدیک

«برخیزید» انقلاب را از نزدیک روایت می کند. درگیری مستقیم شاهنگیان در ایران از شهریور 57 کلید می خورد. او که با نیت مبارزه مسلحانه به ایران می آید با مشاهده وقایع 17 شهریور از نزدیک شروع به ساخت سرود بصورت انفرادی می کند. از آن جایی که شاهنگیان بصورت مستقیم و در بطن ماجرا حضور دارد از گفته ها و شنیده ها نمی گوید. روایت او از انقلاب روایت از نزدیک و مستقیم است. مواجه با نیروهای ساواک و مخفی کاری هایش و … یک برخورد نزدیک را روایت می کند و این جنبه استناد و جذابیت کتاب را بالا می برد.

انقلاب هنرمندانه

شاید مهمترین خصیصه روایت «برخیزید» و تولید سرودهای انقلابی در بستر انقلاب بودن آن است. یعنی ما با یک روایت هنرمندانه انقلاب در قالب شعر و موسیقی نیستیم، سرودها با کارکردهای مختلف و بصورت فعالانه در پیشبرد انقلاب نقش دارند و این بسیار مهم است. گاه می خواهند پیام انقلاب را در قالب هنر به مخاطب منتقل کنند و آن را فراگیر کنند، گاه برای حل یک مسئله و چالش دست به تولید سرود می زنند. برای مثال برای به چالش کشیدن مقابله نظامیان با مردم دست به ساخت یک سرود می زنند و توسط نوجوانان آن را به دست سربازان می رسانند. مسئله محوری و حل مسئله توسط هنر و موسیقی از عناصر کلیدی روایت «برخیزید» است. 

ارائه هنرمندانه و ساخت اثر

یکی از ابتکاراتی که شاهنگیان انجام می دهد، تلفیق سخنرانی های امام با سرودهای ساخته خودش است. یعنی پا را از تهیه سرود فراتر می گذارد و سخنرانی امام را در قالب یک اثر هنری که با سرود همراه شده است ارائه می دهد. با این شیوه اثرگذاری و فراگیری و نفوذ انقلاب را بیشتر می کند. این سبک کار، آن هم به تنهایی و بدون تجهیزات با جو امنیتی و پلیسی آن دوران یک کار فوق العاده است و یک ابداع به حساب می آید. 

مدیریت موسیقی

حضور شاهنگیان در مدیریت موسیقی در یک بزنگاه تاریخی است. او توانسته است با روحیه ابداعی که داشته است و با نگاه مدیریتی به جوان ها میدان دهد و قدیمی ها را در مسیری که می خواسته جهت دهد و جریان سازی کند. او هم با موسیقی دان هایی مواجه است که انقلاب را درک نکرده اند و انقلابی هایی که موسیقی را حرام می دانند. کار کردن و جریان سازی در چنین مختصاتی کار دشواری است که شاهنگیان از پس آن برآمده است.

اما آنچه موسیقی را همواره با مشکل مواجه کرده است نداشتن چارچوب های مشخص برای ارزیابی آن است. برای مثال خاطره ای را در مواجه با آیت الله مجتبی تهرانی روایت می کند که ایشان از معیارهای ایشان درباره موسیقی می پرسد. ای کاش شاهنگیان می توانست با آن جایگاهی که در میان انقلابیون و اهالی شعر و موسیقی داشت چارچوب مشخصی برای موسیقی بر مبنای اصول دینی تدوین می کرد تا مسئله موسیقی به سرانجام می رسید.

نگاه انتقادی در «برخیزید»

روایت با یک چالش مواجه است و آن تقابل و تضادهای دینی و موسیقی است. در کتاب به برخی از تنگ نظری ها درباره موسیقی اشاره می شود. بیان این مشکلات بخشی از کتاب را به حالت نقادانه و انتقادی سوق می دهد. یکی از نقاط ضعف کتاب نپرداختن دقیق تر و واکاوی مسایل است. هدفی که کتاب برای آن تدوین شده یا لااقل نقطه کانونی تدوین کتاب است با دقت و شرح به آن پرداخته نشده است و ماجرا بصورت واضح و روشن برای مخاطب منعقد نمی شود. 

روایت چرخش های فرهنگی

تغییر و تحولات سیاسی بصورت یکباره ممکن هستند. گرچه آنها هم طی مراحلی رخ می دهند ولی سیر تغییرات مشخص است و از مسیر تدوین قانون و رای گیری و … انجام می شود. ولی مسیر تغییرات فرهنگی چطور ترسیم می شوند؟ جامعه که تا دیروز با تولیدات زرد و فاسد پهلوی خو گرفته است و سبک زندگی خاصی داشته است چطور به یکباره انقلابی و اسلامی می شود؟ روایت این چرخش های فرهنگی و هنری را در کتاب «برخیزید» می توانید بخوانید!

از جاهایی که به آن اشاره شده است، سینما است. ماجرا از پوستر نیمه عریان یک هنرپیشه سردر یک سینما شروع می شود و شاهنگیان که راضی نمی شود بی خیال از کنار آن بگذرد و پس انقلاب چنین صحنه ای را تحمل کند. او به همراه دوستانش دست به کار می شوند و سینماهای وابسته به طاغوت و مانند آن را مصادره می کنند و پس آن شروع به بازبینی فیلم ها برای نمایش در آن ها می کنند. این مسیر هم خالی از چالش نیست. در این روایت ما شاهد ایجاد تغییرات بصورت خودجوش و مردمی در رسانه و زمینه فرهنگی هستیم.